Status zagrożenia

Opis zwierzęcia

Cyranka zwyczajna (Spatula querquedula), znana również jako cyraneczka, jest małym, wędrownym ptakiem wodnym z rodziny kaczkowatych. Charakteryzuje się smukłą sylwetką i stosunkowo krótkim, ale szerokim dziobem, który na końcu jest spłaszczony i rozszerzony, co jest charakterystyczne dla gatunku i pozwala na efektywne filtrowanie pokarmu z wody.
Samiec w szacie godowej prezentuje się wyjątkowo atrakcyjnie: ma jasnoniebieską głowę z białym czołem, brązowy korpus oraz szare boki i plecy. Kontrastują z tym ciemne, prawie czarne skrzydła z wyraźnymi białymi lusterkami, które są widoczne zarówno w locie, jak i gdy ptak spoczywa. Dziób jest czarny, a nogi i stopy mają kolor szarozielony. Samica i młode ptaki są mniej okazałe, ubarwione głównie w odcieniach brązu i szarości, co pozwala im lepiej wtapiać się w otoczenie podczas odpoczynku na brzegach zbiorników wodnych.
Cyranka zwyczajna występuje głównie w Europie i Azji, od południowej i zachodniej Europy po wschodnią Syberię. Jej preferowane siedliska to małe, płytkie zbiorniki wodne z obfitą roślinnością wodną i otaczającymi je terenami trawiastymi lub bagiennymi. Ptak ten jest wyjątkowo zależny od wód stojących, które stanowią jego główne miejsce żerowania i odpoczynku podczas migracji.
Jako ptak wędrowny, cyranka zwyczajna odbywa długie podróże między swoimi terenami lęgowymi w Europie i północnej Azji a zimowiskami w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie spędza zimę na słodkowodnych i słonawych zbiornikach wodnych. Podczas migracji często tworzy mieszane stada z innymi kaczkami, co zwiększa ich szanse na bezpieczne dotarcie do celu.
Dieta cyranki zwyczajnej jest dość zróżnicowana i zależy głównie od dostępności pokarmu w danym miejscu i czasie. Głównie żywi się różnego rodzaju nasionami roślin wodnych, małymi bezkręgowcami, takimi jak owady wodne i ich larwy, a także drobnymi skorupiakami i mięczakami. Dzięki swemu szerokiemu, spłaszczonemu dziobowi, cyranka jest przystosowana do filtrowania pokarmu z wody, co czyni ją efektywnym i wszechstronnym żerowaczem.
Rozród cyranki zwyczajnej ma miejsce w okresie wiosennym i wczesnym latem. Gniazda są zazwyczaj ukryte wśród gęstej roślinności wodnej lub na lądzie w pobliżu wody. Samica składa od 8 do 11 jaj, które następnie wysiaduje przez około 3 tygodnie. Młode szybko opuszczają gniazdo i są w stanie pływać i nurkować już kilka godzin po wykluciu, choć przez pierwsze tygodnie życia pozostają pod opieką matki.
Choć globalna populacja cyranki zwyczajnej jest obecnie uznawana za stabilną, ptak ten napotyka różne zagrożenia, w tym utratę i degradację siedlisk związanych z intensyfikacją rolnictwa, osuszaniem terenów bagiennych i zanieczyszczeniem wód. Ochrona naturalnych siedlisk oraz zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi są kluczowe dla zachowania tego i innych gatunków ptaków wodnych.