Opis zwierzęcia

Racicznica zmienna (Dreissena polymorpha), zwana również omułkiem zmiennym, jest małym, słodkowodnym mięczakiem należącym do rodziny racicznikowatych (Dreissenidae). Ten inwazyjny gatunek pochodzi z obszarów wschodniej Europy i zachodniej Azji, ale rozprzestrzenił się na wiele innych części świata, w tym na Amerykę Północną i Zachodnią Europę, powodując szereg problemów środowiskowych i ekonomicznych.

Racicznica zmienna jest łatwo rozpoznawalna po swojej charakterystycznej muszli, która może osiągać długość do 5 cm. Muszla jest zazwyczaj trójkątna lub zegarowa w kształcie, z ostrym szczytem (wierzchołkiem) skierowanym w kierunku tylnym ciała. Powierzchnia muszli jest pokryta zygzakowatymi lub falistymi liniami i może przybierać różne odcienie koloru, od jasnoszarego do ciemnobrązowego, często z perłowym połyskiem od wewnętrznej strony. Muszla jest mocna i gęsto żebrowana, co dodaje jej wytrzymałości.

Racicznica zmienna jest gatunkiem filtrującym, co oznacza, że żywi się przez przefiltrowywanie małych cząstek organicznych, takich jak plankton, z wody. To sprawia, że jest ważnym ogniwem w ekosystemach wodnych, ale w przypadku nadmiernego rozprzestrzenienia się może prowadzić do zmniejszenia zasobów pokarmowych dla innych gatunków oraz do zanieczyszczenia wód.

Jednym z największych problemów związanych z obecnością racicznic zmiennej jest jej tendencja do masowego osiedlania się na różnych powierzchniach. Gatunek ten może tworzyć gęste, wielowarstwowe skupiska, które zatykają rury, filtry i inne urządzenia w elektrowniach wodnych, zakładach przetwarzania ścieków i innych obiektach przemysłowych, co prowadzi do znaczących strat finansowych.

Rozprzestrzenianie się racicznic zmiennej jest ułatwione przez ich zdolność do przyczepiania się do praktycznie każdej powierzchni za pomocą silnych nici byssusowych. Dodatkowo, gatunek ten charakteryzuje się wysoką płodnością; samica może wyprodukować nawet milion jaj w ciągu jednego sezonu reprodukcyjnego, co sprzyja szybkiemu zasiedlaniu nowych terenów.

Mimo że racicznica zmienna jest postrzegana głównie jako szkodnik, znajduje również zastosowanie w filtracji wody, gdzie jej zdolności filtrujące są wykorzystywane do oczyszczania zbiorników wodnych.

Ochrona przed niekontrolowanym rozprzestrzenianiem się racicznic zmiennej wymaga współpracy na wielu poziomach, w tym monitorowania ekosystemów wodnych, edukacji społecznej oraz wdrażania metod kontroli biologicznej i mechanicznej. Pomimo trudności, jakie ten inwazyjny gatunek stwarza, jego obecność podkreśla również ważność badań nad ekosystemami wodnymi i konieczność zarządzania nimi w sposób zrównoważony.